Kohlbrugge en die rekenaar

1. Inleiding
Die laaste paar jaar het ek die voorreg gehad om te werk aan ‘n proefskrif getiteld Die Christologie van Hermann Friedrich Kohlbrugge (1803-1875).
Kohlbrugge was 'n Nederlands-Duitse teoloog. Hy was deurdronge van die oortuiging dat ons verlossing net Christus se werk is. Juis daarin lê die groot waarde van sy teologie.
Wat het Kohlbrugge egter met die rekenaar te make gehad? Kohlbrugge het tog nooit oor die rekenaar geskryf nie? Trouens, die rekenaar het in sy tyd nog nie eens bestaan nie! Of gaan dit miskien oor iets wat Kohlbrugge geskryf het oor Levi, die tollenaar? Levi was mos 'n "rekenaar", 'n man wat daagliks rekensommetjies gemaak het!
Ek moet dus my bedoeling met hierdie artikel duidelik maak: eerstens wil ek hiermee die lesers laat sien hoe ek die rekenaar aangewend het in my Kohlbrugge-navorsing en tweedens wil ek die groot rol van die rekenaartegnologie in die verspreiding van die versamelde inligting onder u aandag bring.

2. Die nut van die rekenaar

2.1 Die rol van die rekenaar in die Kohlbrugge-navorsing

2.1.1 Statistieke
Dat die Wet ‘n vername plek in die Christologie (die leer aangaande Christus se Persoon en werk) van Kohlbrugge inneem, is ‘n feit. Dit word nie alleen bevestig deur uitsprake van Kohlbrugge self nie, maar ook ‘n statistiese ondersoek bevestig dit.
In my navorsing het ek onder andere Die Lehre des Heils, Kohlbrugge se kategismus, op rekenaar gesit. Met behulp van die soek-funksie (Find) van ‘n woordverwerker ('n soort program op die rekenaar) kon ek presies vasstel hoeveel maal en waar hy die woord Wet in sy kategismus gebruik. Op grond daarvan kon ek tot die gevolgtrekking kom: die woord Wet kom dikwels voor in elke afdeling van sy Christologie (die geboorte, die getuienis, die dood, die opstanding, die hemelvaart en die inbesitneming van die koninkryk deur Christus) en, bloot statisties gesproke, kan 'n mens sê dat die Wet ‘n deurlopende lyn in Kohlbrugge se Christologie vorm.

2.1.2 Woordstudie
Om Skrif met Skrif te vergelyk, is ‘n beginsel in die verklaring van die Heilige Skrif.
Hierdie beginsel moet ook toegepas word in die uitlê van iemand se teologie. Dit is wetenskaplike eerlikheid om ‘n persoon self te laat sê wat hy met ‘n bepaalde woord of uitdrukking bedoel. Ook hier is inlegkunde (om iemand woorde in die mond te lê) ten strengste verbode.
Vanselfsprekend kan hierdie beginsel nie presies net soos in die geval van die Bybel toegepas word nie. Die rede daarvoor is dat die Heilige Gees onveranderlik is. Dit kan nooit van ‘n mens gesê word nie. Daarom kan ‘n skrywer ‘n sekere woord jare later heeltemal anders uitlê en gebruik. Tog kan dan in elk geval gesien word watter ontwikkelings sekere begrippe by ‘n skrywer ondergaan het en hoe die outeur hierdie begrippe in verskillende stadiums gebruik.
In die proefskrif is veelvuldig van hierdie beginsel gebruikgemaak. Wanneer Kohlbrugge in sy kategismus byvoorbeeld daarvan praat dat Christus in ons toestand gekom het, is weereens met die soek-funksie van ‘n woordverwerker nagegaan hoe hy die woord toestand in ander werke van hom gebruik. So is Kohlbrugge self aan die woord gebring.
Die voordeel van die rekenaar is dat met baie groot noukeurigheid vasgestel kan word waar ‘n persoon oral ‘n woord of uitdrukking gebruik.

2.1.3 Versameling van materiaal
Deur middel van soekprogramme kan 'n mens die hele Internet deursoek om inligting te verkry oor 'n bepaalde onderwerp. Ek kan byvoorbeeld net die woord "Kohlbrugge" intik en so sal ek alle boeke en artikels wat op Internet beskikbaar is, binne sekondes bekom.
Ook op 'n ander manier kom daar egter inligting na 'n mens toe. Omdat daar stof oor Kohlbrugge op my tuisblad (vir diegene wat belangstel: die adres is: https://members.tripod.com/~Bogaards/Index.htm) is, het 'n mediese dokter in Duitsland, dokter Albrecht Blank, met my kontak gemaak. Hy was geweldig beïndruk met my tuisblad, omdat voorgeslagte van hom in die gemeente van Kohlbrugge in Elberfeld (Duitsland) was. Hy het ook nog briewe van Kohlbrugge aan sy oor-oor-grootjie, Peter Schumacher, preke wat laasgenoemde met die hand afgeskryf het en katkisasie-aantekeninge. Dit beslaan letterlik honderde bladsye. Vanselfsprekend is dit materiaal wat van die grootste belang vir die Kohlbrugge-navorsing is. Daarom is hierdie inligting deurgegee aan die Kohlbrugge-argief aan die Rijksuniversiteit van Utrecht (Nederland). Ek self het al via e-pos verskillende afdrukke van foto's, briewe, ensovoorts gekry en later sal ek ook fotostate van die ander materiaal bekom.
Dit is dus nie net argeologiese opgrawings wat verrassende resultate oplewer nie. Wie gaan delf op Internet, kom tot die waardevolste ontdekkings!

2.2 Die nut van die rekenaar in die verspreiding van die versamelde kennis
2.1.1 Die uitvinding van die boekdrukkuns was ‘n groot ontdekking. Die betekenis daarvan vir die verbreiding van kennis was enorm. Dit kan ook - en sekerlik in ‘n nog groter mate - van die rekenaar gesê word.
Ek kon byvoorbeeld my proefskrif op Internet sit en so op ‘n maklike en goedkoop manier my navorsingsresultate hier en wêreldwyd met ander deel.
My proefskrif staan op die tuisblad van Stichting Reformatica (http://www.meetingpoint.org), 'n organisasie van die Gereformeerde Bond in die Hervormde Kerk in Nederland. Dit kan gratis daar afgelaai word.
Dit is egter nie net mense wat Internet het, wat my proefskrif teen 'n lae prys kan bekom nie. Enigiemand wat 'n rekenaar het en in die proefskrif belangstel, kan dit by my op rekenaardisket (R3.00, plus posgeld en verpakking) kry. Vergelyk dit met die prys van boeke vandag!
2.2.2 Voorts het ek in my studietyd duisende bladsye van Kohlbrugge se werke afgetas (op rekenaar gesit met 'n aftaster of "scanner"). Dit kan nou eweneens, danksy die rekenaartegnologie, versprei word en deur ander Kohlbrugge-navorsers benut word. Ander ondersoekers hoef nie al die werk weer oor te doen nie. Dit is ook die gedagte om al daardie werke in samewerking met Stichting Reformatica saam met 'n soekprogram op 'n CD te sit.
Indien ek van ‘n kaartsisteem gebruik sou gemaak het, sou ek dit beswaarlik kon uitdeel. Boonop is so ‘n stelsel beperk tot net een veld van ondersoek, byvoorbeeld die Christologie (die leer van die Persoon en die werk van Christus) van Kohlbrugge. Daarenteen kan enigiemand die werke van Kohlbrugge wat ek versamel het, bekom deur die CD te koop. Dié sisteem van my sal hulle dan kan gebruik om letterlik enige onderwerp by Kohlbrugge te bestudeer, byvoorbeeld sy beskouing oor die kerk, die werk van die Heilige Gees, ensomeer.
2.2.3 Ek beplan verder om toekomstige navorsing van my oor Kohlbrugge op my tuisblad te plaas.

3. Slot
Iemand het êrens gesê: “Die toekoms sal toon dat die koms van die rekenaar ‘n groter impak op die mens se geskiedenis sal hê as die ontdekking van vuur”.
Die rekenaar is ‘n moontlikheid wat God in sy skepping gelê het. Ons moet dit ook in ons teologiese wetenskap tot sy eer en tot verdieping van ons kennis van Hom gebruik.